Thông tư 99/2025/TT-BTC thay thế Thông tư 200/2014/TT-BTC có hiệu lực từ ngày 01/01/2026

Ngày 27/10/2025, Bộ Tài chính đã chính thức ban hành Thông tư 99/2025/TT-BTC thay thế Thông tư 200/2014/TT-BTC. Trong đó có nhiều quy định mới hướng dẫn về tài khoản kế toán, chứng từ kế toán, ghi sổ kế toán, trình bày hệ thống Báo cáo tài chính…

Một số điểm mới của Thông tư 99 về Chế độ kế toán doanh nghiệp có hiệu lực từ ngày 01/01/2026, thay thế Thông tư 200/2014/TT-BTC.

 

1. Yêu cầu xây dựng quy chế quản trị nội bộ và tổ chức kiểm soát nội bộ

 

Đây là quy định mới mà Thông tư 200/2014/TT-BTC chưa có. Cụ thể, theo khoản 2 Điều 3 Thông tư 99/2025/TT-BTC:

Doanh nghiệp có trách nhiệm tự xây dựng quy chế quản trị nội bộ (hoặc các tài liệu tương đương) và tổ chức kiểm soát nội bộ nhằm phân định rõ quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của các bộ phận và cá nhân có liên quan đến việc tạo lập, thực hiện, quản lý và kiểm soát các giao dịch kinh tế phát sinh tại doanh nghiệp, đảm bảo tuân thủ các quy định của pháp Luật Doanh nghiệp và pháp luật có liên quan.

 

2. Phương pháp chuyển đổi Báo cáo tài chính lập bằng ngoại tệ sang Đồng Việt Nam

 

Thông tư 99 đã bổ sung quy định mới về phương pháp chuyển đổi Báo cáo tài chính lập bằng ngoại tệ sang Đồng Việt Nam tại khoản 3 Điều 6 Thông tư 99.

Theo đó, khi chuyển đổi Báo cáo tài chính được lập bằng ngoại tệ sang Đồng Việt Nam, doanh nghiệp phải quy đổi các chỉ tiêu của Báo cáo tài chính theo nguyên tắc sau:

- Tài sản và nợ phải trả được quy đổi ra Đồng Việt Nam theo tỷ giá mua bán chuyển khoản trung bình của ngân hàng thương mại nơi doanh nghiệp thường xuyên có giao dịch tại thời điểm kết thúc kỳ kế toán;

- Vốn chủ sở hữu (vốn góp của chủ sở hữu, thặng dư vốn, vốn khác, quyền chọn chuyển đổi trái phiếu) được quy đổi ra Đồng Việt Nam theo tỷ giá giao dịch thực tế tại ngày góp vốn;

- Chênh lệch đánh giá lại tài sản được quy đổi ra Đồng Việt Nam theo tỷ giá giao dịch thực tế tại ngày đánh giá;

- Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối, các quỹ trích từ lợi nhuận sau thuế chưa phân phối phát sinh trong từng kỳ được quy đổi ra Đồng Việt Nam bằng cách tính toán theo các khoản mục của Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh. Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối còn lại phải được quy đổi ra Đồng Việt Nam theo tỷ giá ghi sổ của khoản mục lợi nhuận sau thuế chưa phân phối;

- Các khoản mục thuộc Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và Báo cáo lưu chuyển tiền tệ được quy đổi ra Đồng Việt Nam theo tỷ giá giao dịch thực tế tại thời điểm phát sinh giao dịch. Trường hợp tỷ giá bình quân kỳ kế toán xấp xỉ với tỷ giá thực tế tại thời điểm phát sinh giao dịch (chênh lệch không vượt quá biên độ tỷ giá giao ngay theo quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam) thì có thể áp dụng theo tỷ giá bình quân kỳ kế toán (nếu lựa chọn).

 

3. Trường hợp phải ban hành Quy chế hạch toán kế toán

 

Theo quy định Thông tư 99, doanh nghiệp có trách nhiệm ban hành Quy chế hạch toán kế toán (hoặc các tài liệu tương đương) trong các trường hợp:

- Khi thiết kế thêm hoặc sửa đổi, bổ sung về biểu mẫu chứng từ kế toán theo khoản 2 Điều 9.

- Khi sửa đổi, bổ sung về tên, số hiệu, kết cấu và nội dung phản ánh của các tài khoản kế toán theo khoản 2 Điều 11.

- Khi thiết kế thêm hoặc sửa đổi, bổ sung về biểu mẫu sổ kế toán theo khoản 2 Điều 12.

- Khi bổ sung thêm các chỉ tiêu của Báo cáo tài chính theo khoản 1 Điều 18.

Trước đây, Thông tư 200 không yêu cầu ban hành Quy chế hạch toán kế toán. Nếu muốn sửa đổi, bổ sung các nội dung về biểu mẫu, số hiệu, kết cấu của tài khoản kế toán, chỉ tiêu của Báo cáo tài chính thì doanh nghiệp phải được sự chấp thuận bằng văn bản của Bộ Tài chính trước khi thực hiện.

 

4. Điều chỉnh một số nội dung của hệ thống tài khoản kế toán

 

Phụ lục II Thông tư 99 có một số điều chỉnh về hệ thống tài khoản kế toán như sau:

 

4.1. Bổ sung tài khoản 215 - Tài sản sinh học

 

Chi tiết tài khoản:

• 2151 Súc vật nuôi cho sản phẩm định kỳ
• 21511 Súc vật nuôi cho sản phẩm định kỳ chưa đạt đến giai đoạn trưởng thành
• 21512 Súc vật nuôi cho sản phẩm định kỳ đạt đến giai đoạn trưởng thành
• 215121 Nguyên giá
• 215122 Giá trị khẩu hao lũy kế
• 2152 Súc vật nuôi lấy sản phẩm một lần
• 2153 Cây trồng theo mùa vụ hoặc lấy sản phẩm một lần
•  

4.2. Thay đổi tên tài khoản

 

Thông tư 99 quy định tên tài khoản như sau:

• Tài khoản 112 - Tiền gửi không kỳ hạn
• Tài khoản 155 - Sản phẩm
• Tài khoản 158 - Nguyên liệu, vật tư tại kho bảo thuế
• Tài khoản 242 - Chi phí chờ phân bổ
• Tài khoản 244 - Ký quỹ, ký cược
• Tài khoản 419 - Cổ phiếu mua lại của chính mình
• …

Trong khi trước đây Thông tư 200 quy định:

• Tài khoản 112 - Tiền gửi Ngân hàng
• Tài khoản 155 - Thành phẩm
• Tài khoản 158 - Hàng hóa kho bảo thuế
• Tài khoản 242 - Chi phí trả trước
• Tài khoản 244 - Cầm cố, thế chấp, ký quỹ, ký cược
• Tài khoản 419 - Cổ phiếu quỹ
• ...

 

4.3. Bổ sung tài khoản chi tiết 82112

 

 

Thông tư 99 quy định: Tài khoản 82112 là chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định về thuế tối thiểu toàn cầu.

 

5. Thay đổi về Báo cáo tình hình tài chính

 

So với quy định tại Điều 100 Thông tư 200, hệ thống Báo cáo tài chính của doanh nghiệp tại Điều 17 Thông tư 99 đổi tên Bảng cân đối kế toán thành Báo cáo tình hình tài chính.

Hướng dẫn báo cáo tài chính tại phụ lục 2 Phụ lục IV có một số thay đổi như sau:

 

5.1. Bổ sung mã số 124, 125, 126

 

Thông tư 99 quy định:

Mã số 120 = Mã số 121+ Mã số 122 + Mã số 123 + Mã số 124 + Mã số 125 + Mã số 126

- Mã số 124: Dự phòng đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn ngắn hạn

- Mã số 125: Đầu tư ngắn hạn khác

- Mã số 126: Dự phòng tổn thất các khoản đầu tư ngắn hạn khác

Quy định của Thông tư 200:

Đầu tư tài chính ngắn hạn (Mã số 120)

Mã số 120 = Mã số 121+ Mã số 122 + Mã số 123

 

5.2. Sửa đổi quy định về chỉ tiêu 134 - Tài sản ngắn hạn phát sinh từ hợp đồng

 

Theo Thông tư 99:

Chỉ tiêu 134 phản ánh toàn bộ giá trị tài sản phát sinh từ hợp đồng có thời hạn không quá 12 tháng hoặc một chu kỳ kinh doanh thông thường kể từ thời điểm kết thúc kỳ kế toán. Số liệu để ghi vào chỉ tiêu này căn cứ vào số dư Nợ TK 137 "Tài sản phát sinh từ hợp đồng"

Còn tại Thông tư 200:

Chỉ tiêu 134 - Phải thu theo tiến độ kế hoạch hợp đồng xây dựng

Chỉ tiêu này phản ánh số chênh lệch giữa tổng số doanh thu đã ghi nhận luỹ kế tương ứng với phần công việc đã hoàn thành lớn hơn tổng số tiền luỹ kế khách hàng phải thanh toán theo tiến độ kế hoạch đến cuối kỳ báo cáo của các hợp đồng xây dựng dở dang. Số liệu để ghi vào chỉ tiêu này căn cứ vào số dư Nợ TK 337 “Thanh toán theo tiến độ kế hoạch hợp đồng xây dựng”.

 

5.3. Thay đổi mã số chỉ tiêu

 

Thông tư 99 quy định:

- Các khoản phải thu ngắn hạn (Mã số 130)

• Chỉ tiêu 136 - > 135
• Chỉ tiêu 137 -> 136
• Chỉ tiêu 139 -> 137
• Bỏ chỉ tiêu 135 - Phải thu về cho vay ngắn hạn

- Các khoản phải thu đài hạn (Mã số 210)

• Chỉ tiêu 216 -> 215
• Chỉ tiêu 219 -> 216
• Bỏ chỉ tiêu 215 - Phải thu về cho vay dài hạn

Còn theo Thông tư 200:

- Các khoản phải thu ngắn hạn (Mã số 130)

• Chỉ tiêu 136 - Phải thu ngắn hạn khác
• Chỉ tiêu 137 - Dự phòng phải thu ngắn hạn khó đòi
• Chỉ tiêu 139 - Tài sản thiếu chờ xử lý

- Các khoản phải thu đài hạn (Mã số 210)

Chỉ tiêu 216 - Phải thu dài hạn khác

Chỉ tiêu 219 - Dự phòng phải thu dài hạn khó đòi

 

6. Một số thay đổi tại các chỉ tiêu trên báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh